Engels:
Lamb's Quarters
Frans:
Chénopode blanc
Duits: Weißer Gänsefuß
Melganzenvoet, Chenopodium album L., is een eenjarige plantensoort uit de Amarantenfamilie (tot voor enige jaren was de soort nog ingedeeld in de Ganzenvoetfamilie). De Nederlandse naam heeft hij te danken aan de bladeren die op ganzenvoeten zouden lijken.
 |
| Melganzenvoet op pas omgewoelde grond |
In
een stedelijke omgeving kan je de plant overvloedig vinden op pas
omgewoelde gronden of ruigten. Ook in plantenbakken komt de plant
voor. De zaadjes zitten in de aarde, waarmee die bakken worden
opgevuld. In de zomer kan de plant zo snel groeien dat, aangeplante
bloemen, volledig overwoekerd worden.
Melganzenvoet: beschrijving
De grijsgroene planten kunnen zich ontzettend snel op braakliggende grond ontwikkelen. Ze zijn vaak de dominante soort op dat soort gronden. Als de grond in de jaren volgend onaangeroerd blijft, dan neemt haar aandeel in de vegetatie spoedig af. Het is een echte pioniersplant. De soort is vanuit Europa en Midden-Azië over de gehele wereld verspreid.
De plant kan tot
150 cm hoog worden. De gegroefde stengel is vaak roodachtig en kan op
latere leeftijd enigszins verhouten. De heldergroene bladeren staan
verspreid langs de stengel. De bladeren zijn gaafrandig of sterk
bochtig getand en langwerpig, ei- of ruitvormig. Het blad is zeer variabel van vorm.
De bladeren
maken aan de onderkant witachtige kristallen, wat ze een meelachtige
indruk geeft.
 |
| Melganzenvoet |
De
melganzenvoet bloeit in schijnaren die een tros vormen. De bloeitijd
is van juli tot de herfst. De bloem is groenachtig en onopvallend.
 |
| Bloemen van melganzenvoet |
De
vrucht is een nootje. Het tot 1,6 mm brede, platte bruine of zwarte
zaad is glanzend en heeft een fijn gestreepte zaadhuid. Een plant kan
tot 900.000 zaden produceren. Melganzevoet is een lichtprikkelkiemer
en de zaden blijven ten minste vijf jaar kiemkrachtig. Een
lichtkiemer is een plant, waarvan het zaad alleen kiemt onder invloed
van licht.
Melganzenvoet: culinair
De zaden werden in de
prehistorie al gebruikt als voedsel. De
man van Tollund, die circa 350 v.Chr leefde, had onder meer zaden van
deze plant in zijn maag. En in het leger van Napoleon Bonaparte
voegde men gemalen zaden van melganzenvoet toe aan het brood van de
soldaten.
Het blad van de plant wordt vooral in de Himalaya nog
gegeten als groente. De zaden bevatten olie, waardoor
men na het vermalen geen bloem overhoudt, maar een dikke pasta. Je
kan er brood van bakken.
Je kan de zaden van de melde niet alleen vermalen tot meel, je kan ze ook laten kiemen in een schaaltje of pot en zo genieten van een portie wilde kiemgroenten.
De
bladeren kan je bereiden als spinazie of verwerken in een soep.
Melganzenvoet in de kruidengeneeskunde
De
bladeren zijn effectief tegen worminfecties, ontstekingen, reuma en
obstipatie. Uitwendig werd het kruid toegepast bij insectenbeten,
zonnesteek, reuma en gezwollen voeten.
Een afkooksel kan worden
gebruikt bij cariës (tandontsteking). De zaden werden gekauwd om
urologische problemen zoals urineweginfecties te behandelen. Het sap
van de stengel wordt ingezet bij sproeten en zonnebrand.
Het sap van
de wortel werd aangewend bij diarree die gepaard gaat met ontsteking
van de maag of darmwand. Als voedsel in poedervorm kan de
menstruatiecyclus ermee worden onderdrukt.
Andere toepassingen
Melganzenvoet is vatbaar voor een groot
aantal verschillende virussen en wordt gebruikt als toetsplant om
na kunstmatige besmetting aan de hand van de vlekjes op het
blad het virus te herkennen.
Ecologische tuinders gebruiken de plant
ook wel om insecten als de bladmineerder aan te trekken, waardoor
naastgelegen gewassen (zoals biet) met rust gelaten worden.
Verschillende vogelsoorten, zoals vinkachtigen, mussen en duiven eten
de zaden.
Van
de groene bladeren kan een kleurstof worden gewonnen. De geplette
wortels kunnen dienen als zeepvervanger.
Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Melganzenvoet
https://www.ecopedia.be/planten/melganzenvoet
https://www.floravannederland.nl/planten/melganzenvoet
https://velt.nu/nieuws/de-tuin-en-op-jouw-bord-melganzenvoet
https://wilde-planten.nl/melganzenvoet.htm
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/2016/08/melganzevoet.html
https://bijvoettegemoet.com/melganzenvoet/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten