woensdag 16 augustus 2023

Grote brandnetel (Urtica dioica)

Urtica komt van het Latijnse urere (branden). Dioica betekent tweehuizig.
Brandnetel (Urtica ) is een plantengeslacht. In België komt de grote- en de kleine brandnetel (Urtica urens) voor.

Engels: Stinging Nettle
Frans: Grande Ortie
Duits: Große Brennnessel


Grote brandnetel in het vroege voorjaar
Grote brandnetel in het vroege voorjaar

De kleine brandnetel is eenjarig en heeft een kleiner blad. De plant wordt hooguit een halve meter hoog en is helemaal bezet met brandharen. Bovendien prikt de plant het hele jaar even hevig. De plant is eenhuizig; mannelijke en vrouwelijke bloemen komen voor op dezelfde plant. Kleine brandnetel heeft een penwortel en daarom zie je enkel individuele planten. Dat is een verschil met de grote brandnetel, die ondergrondse wortelstokken heeft en zo hele oppervlakten kan bezetten.


Grote brandnetel
Grote brandnetel

De grote brandnetel heeft een groter blad, alleen brandharen op de bovenzijde van het blad en prikt vooral in de lente. In de zomer is het prikgevoel een stuk minder.

Contact met de brandharen geeft jeukende en geprikkelde huidirritaties. Deze brandharen bevatten namelijk stoffen als histamine en diverse zuren.

Brandnetel is een echte stikstof indicator. Waar veel brandnetel groeit, zit er ook veel stikstof in de bodem...

Brandnetel: beschrijving

Grote brandnetel heeft een sterke vierkante stengel die tot 2 m hoog kan worden. De gezaagde bladeren zijn eirond tot driehoekig langwerpig en lijken sterk op de bladeren van de dovenetels.

Grote brandnetel is een tweehuizige plantensoort, dat wil zeggen dat er afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke planten zijn. Meestal vind je grote groepen van planten met bloemen van hetzelfde geslacht bij elkaar. Dat komt doordat ze onderling vanuit wortelstokken zijn ontstaan en dus eigenlijk één plant vormen. 


Brandnetel is een windbestuiver.



Bloemen van grote brandnetel
Bloemen van grote brandnetel


Grote brandnetel is een belangrijke voedingsbron voor allerlei rupsen van vlinders, die hun eieren op deze plantensoort afzetten.

Brandnetel: culinair

Alle onderdelen van de plant zijn eetbaar, maar je moet wel opletten waar en wanneer je plukt. Jonge blaadjes kan je als salade eten, andere blaadjes verwerk je in een soep of puree. Op het internet kan je talloze gerechten vinden om brandnetel in te verwerken. Het is zonder enige twijfel een van de meest populaire wilde planten in de keuken.

Je kan ook de zaden (gedroogd of geroosterd) gebruiken als een kruid. 


Brandnetel
Brandnetel


Zelfs de dieren kennen de weldadige werking van brandnetels. Paarden, koeien en geiten zijn er dol op.


Brandnetel in de kruidengeneeskunde

Er worden zoveel toepassingen aan brandnetel toegeschreven, dat het een bijna hopeloze taak is om ze allemaal op te noemen. Het internet staat er vol van...

De heilzame werking van brandnetelthee is algemeen bekend: slijmoplossend, ontgiftend, urinedrijvend en bloedzuiverend. Brandnetel is bacteriedodend en daarom heel geschikt bij infectieziekten. Verder zou het ook nuttig zijn bij hooikoorts.

De plant werd vroeger ook gebruikt tegen scheurbuik en als middel tegen verkoudheden. Scheurbuik is het gevolg van langdurig vitamine-C tekort. Vroeger kwam dat vaak voor tijdens lange zeereizen.

Brandnetel: andere toepassingen

De lange, taaie vezels van de grote brandnetel zijn perfect als grondstof voor textiel. Brandnetel kan op dezelfde manier als vlas tot touw of stof worden verwerkt. De stof van brandnetels wordt neteldoek genoemd.

Van gedroogde brandnetelstengels kun je mooi gevlochten
touw maken.

Brandnetel wordt ook gebruikt in haarproducten. Brandnetel bevat vitaminen en mineralen die je haar voeden en sterk maken. Verder zou het helpen tegen roos en haaruitval. Bovendien zou het de haargroei stimuleren.

Als je brandnetel droogt en vervolgens vermaalt, kan je het gebruiken als
kleurstof voor textiel en papier, maar ook om voedsel mee te kleuren (soep, smoothie, yoghurt of pannenkoeken).

Geprikt door brandnetels?

Hondsdraf, weegbree en klimop zijn plantjes die het ergste leed kunnen stillen. Ze groeien vaak in de buurt van brandnetels. Kneus een blaadje en leg dat op de zere plek. Vaak verzacht dit direct.

Bronnen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brandnetel
https://gezondnu.nl/voeding/zo-gezond-is-brandnetel/
https://dailygreenspiration.nl/brandnetel/
https://www.hunebednieuwscafe.nl/2016/08/brandnetel-van-prehistorie-tot-nu/
https://www.floravannederland.nl/planten/grote_brandnetel
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search/label/Brandnetel

Geen opmerkingen: